Innerlijke criticus

De innerlijke criticus… we hebben hem allemaal. Mijn innerlijke criticus is enorm. Mega. Huge. Hahaha. Een zeer aanwezige tetteraar in mijn hoofd. Toen ik nog niet door had dat ik een innerlijke criticus had en nog niet wist dat zij los staat van wie ik ben, tetterde zij voortdurend in mijn hoofd. “Waarom heb je dat zo gedaan? Had je dat niet anders kunnen doen?”. “Kan je dat wel?”, “Je hebt veel te weinig gedaan vandaag”, etc etc. Het stemmetje is er nog steeds, maar nu herken ik haar en kan ik haar (meestal) tot rust brengen en soms om haar lachen. Want die criticus die verzint toch een hoop bullshit over jou! Het is een saboteur eerste klas. Die enorme criticus wijst jou voortdurend af omdat je het volgens dat stemmetje beter/anders had moeten doen. Dat stemmetje houdt de overtuiging in stand dat jij niet goed genoeg bent. Je bent je er vaak niet van bewust dat er een stemmetje in jou steeds negatief tegen je praat. Het gebeurt onbewust. Zodra je je bewust gaat zijn van die innerlijke saboteur en daar mee om leert gaan, ga je steeds meer rust in jezelf ervaren en ben je veel liever voor jezelf én anderen. Jouw innerlijke criticus ontmantelen is transformerend.

Innerlijke criticus oftewel Tante Bep

Tante Bep noem ik mijn innerlijke criticus 😊. Ze heeft altijd wel iets op mij aan te merken. En als ik iets wil doen dat buiten mijn comfortzone ligt, dan weet ze heel goed te vertellen waarom ik het vooral niet moet doen. Het ontdekken van mijn innerlijke criticus, haar waarnemen voor wat zij is (een stemmetje dat tegen mij praat maar ik niet BEN) en niet naar haar luisteren brengt mij zoveel rust in mijn hoofd en leven. En maakt dat ik dingen durf te doen die tante Bep normaal uit mijn hoofd gepraat zou hebben. Is dat altijd even gemakkelijk? Nee. Want tante Bep houd je het liefste binnen je comfortzone, dat is veilig. Buiten je comfortzone gaan is spannend en dat vindt tante Bep niet leuk! Hahaha. Dat aangaan is de confrontatie aangaan met jezelf. Dat is een uitdaging, maar daarin zit de groei naar leven vanuit wie jij diep van binnen bent en wilt zijn. De dingen doen die jij wilt doen, ook al ligt het buiten je comfortzone en is het nieuw en spannend. Tante Bep praat jou regelmatig zoveel angst en tegens of nadelen aan en weet jou heel goed te vertellen waarom jij daar niet goed genoeg voor bent, dat je niet doet wat je eigenlijk zou willen doen.

Het veroordelende stemmetje in jou

De innerlijke criticus is dus het stemmetje in je binnenste dat voortdurend tegen je praat. Het stemmetje dat jou veroordeelt, beoordeelt, afkeurt, onderuithaalt of 1000 redenen bedenkt waarom je iets niet moet doen. Het stemmetje dat altijd vindt dat je het beter of anders had moeten doen dan je het hebt gedaan. Of dat jou angst aanpraat om juist iets niet te doen. Want stel je voor dat je afgewezen gaat worden! Of niet goed genoeg bent! Het stemmetje is vaak niet lief voor jou en niet constructief. Sterker: het stemmetje zorgt voor onzekerheid, zelfafwijzing en zelfkritiek en weerhoudt je om te groeien.

Goede bedoelingen van de innerlijke criticus

De innerlijke criticus bedoelt het eigenlijk goed. Want ze wil jou behoeden voor falen, afwijzing, fouten, pijn, verdriet. Om dat niet in de buitenwereld te hoeven ervaren praat het zelf zo tegen jou. Zodat jij of nóg beter je best gaat doen, nóg harder gaat lopen, nóg meer het iedereen naar de zin gaat maken. Het stemmetje vindt jou eigenlijk niet goed genoeg zoals je bent. Het stemmetje wil dat je het altijd beter doet dan dat je doet. Maar JIJ BENT AL GOED GENOEG. Het stemmetje zorgt er ook voor dat je dingen niet doet, uitstelt en voor je uitschuift. Want zolang je niets doet, ben je lekker veilig in je comfortzone. Daar wil het stemmetje jou houden. Dat is eenvoudiger dan nieuwe stappen te nemen. Maar juist buiten je comfortzone zit de groei. Als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg.

De stem uit je verleden

Je innerlijke criticus is ontstaan in je verleden. Vaak al in je jeugd of zelfs toen je heel klein was. Door negatieve ervaringen in het verleden waar je je misschien niet eens bewust van bent. Het is ontstaan doordat jij je in het verleden niet gehoord, niet gezien, ondergewaardeerd, buitengesloten, afgewezen, niet goed genoeg, etc hebt gevoeld. Of juist teveel beschermd werd. Kreeg je vaak kritiek? Werd je vergeleken met je broer of zus die het beter deed dan jij? Werd je bij sporten altijd als laatste gekozen of werd je gepest of buiten gesloten? Moest je thuis jezelf stil en klein houden omdat je vooral niet ‘aanwezig’ mocht zijn? Werd je (geestelijk of fysiek) mishandeld? Ging je de rol van je moeder vervullen omdat zij altijd ziek was of teveel dronk? Deed je het nooit goed genoeg? Had je een afwezige en/of narcistische vader/moeder? In al die situaties heb jij leren overleven. Je hebt je leren aan te passen en staande te houden in die situaties/omstandigheden. Je innerlijke criticus wist je van jongs af aan al haarfijn te vertellen wat je wel en niet moest doen om aardig gevonden en gewaardeerd te worden of om niet bestraft te worden. Wat je wel of niet moest doen om goed genoeg te zijn. De innerlijke criticus is dus een overlevingsstrategie.

Ik ben niet goed genoeg

Het systeem, de maatschappij, waarin wij opgroeien, maakt ook dat het gros van de mensen zichzelf niet goed genoeg vindt en dus een continu tetterende innerlijke criticus in zich heeft. Het systeem legt de focus op dat alles altijd goed, beter, best moet. Je moet slank zijn, voldoende bewegen/sporten, klaar staan voor anderen, een goed genoeg ouder zijn, goede vriendin, dochter, buurvrouw, werknemer etc. Je moet vooral ook hard werken en je huis moet opgeruimd en schoon zijn, je moet gezond eten en blablabla. Zoveel rollen die we allemaal ‘goed genoeg’ willen vervullen. En als je niet aan de maatstaven voldoet, wat die ook mogen zijn, dan voel je je ‘niet goed genoeg’. Maar in wiens ogen ben jij ‘niet goed genoeg’? Wie zegt dat jij x kilo moet afvallen? Wie zegt dat jij iedere week vriendin x, y en z moet bellen of bezoeken? Wie zegt dat jij altijd je kinderen moet brengen en halen? Je innerlijke criticus. Je innerlijke criticus vindt namelijk dat jij het nooit goed genoeg doet. En áls je een keer iets niet doet omdat je toch wel erg moe was, dan weet je innerlijke criticus je keer op keer op keer te vertellen dat je dat toch echt wel had moeten doen want…. Killing!

School is een mega stempel drukkend ‘niet goed genoeg’ instituut. Als klein, enthousiast, onbevangen kindje wordt je daar geleerd braaf te luisteren, stil te zitten, alles te doen wat de onderwijzer zegt en vooral goede cijfers te halen. Of stickers. Doe je iets niet goed genoeg, dan krijg je geen sticker. Ben je een druk kindje dat niet zo goed kan stilzitten, dan krijg je al gauw een stempel opgeplakt en ben je ‘niet goed genoeg’. Ook is overal één oplossing voor. Creatieve andere oplossingen zijn niet goed in het systeem. Dan denk je niet ‘op de goede manier’. Als je een vrolijk meisje was dat heel goed kon tekenen maar minder goed leren, dan voelde je je al snel ‘niet goed genoeg’. Jouw andere kwaliteiten werden niet gewaardeerd. Of als je wat minder goed was in sporten en altijd als laatste werd gekozen dan voelde je steeds weer de schaamte, het ongemak, de afwijzing, de vernedering en de pijn van ‘het niet goed genoeg’ zijn. Dat geeft een diepe wond, imprint, in jouw lichaam, dat je meeneemt in je volwassen leven. Van daaruit ontstaat een innerlijke criticus die jou vertelt vooral niet meer mee te doen met sporten omdat jij dat toch niet kan. Of juist extreem goed je best te doen. De innerlijke criticus wil je daarmee behoeden voor afwijzing in de buitenwereld. Zij wil jou behoeden voor de pijn, de schaamte en de vernedering. Zodat je niet meer voelt wat je toen als jong meisje voelde. Dat is je innerlijk kind (daarover in een latere blog meer). Om dat te voorkomen vertelt de innerlijke criticus je dat je beter niet meer mee kunt doen met sporten of dat je enorm goed je best moet doen.

Je innerlijke criticus is een overlevingsstrategie

Je innerlijke criticus is dus een overlevingsstrategie. Je innerlijke criticus beschermt je tegen situaties die jij eerder meemaakte. Omstandigheden, ervaringen die jou pijn of verdriet deden. Situaties waarin je werd afgewezen, vernederd of uitgelachen. Omstandigheden waarin je je niet goed genoeg voelde, niet het kind kon/mocht zijn die je was. Of ronduit gevaarlijke, angstige en onveilige omstandigheden.

Het kan een kleine gebeurtenis zijn die nog steeds van invloed is op hoe jouw innerlijke criticus jou beschermt om soortgelijke situaties te voorkomen. Zoals bv dat jij ooit op de lagere school een spreekbeurt over je konijn hield. En dat je compleet dicht sloeg en de hele klas je uitlachte. Ook al ben je nu jaren ouder, jouw innerlijke criticus wil jou nog steeds beschermen tegen de vernedering, de afwijzing, het verdriet en de pijn van het uitgelachen worden. Daardoor heb je spreekangst. Je durft voor groepen of in een vergadering niet goed je mond open te doen. Je innerlijke criticus praat je die angst aan. Om je te behoeden om ooit nog dat gevoel dat je had op de lagere school mee te hoeven maken. Ondertussen houdt de innerlijke criticus jou dus ook klein door zelfkritiek. Want daardoor durf je bepaalde dingen niet aan te gaan.

De innerlijke criticus kan ook ontstaan zijn door grote levensgebeurtenissen op jonge leeftijd zoals misbruik, mishandeling, scheiding, overlijden ouder(s) en/of (een) niet beschikbare ouder(s) door narcisme, alcohol- of drugsgebruik, ziekte, verwaarlozing, manipulatie, voortdurende bekritisering, etc. Jouw innerlijke criticus wil jou behoeden dat je die enorme pijn en dat grote verdriet en dat gevoel van niet goed genoeg zijn niet meer hoeft te voelen. De innerlijke criticus bedoelt het dus eigenlijk goed. Maar het duale is dat de innerlijke criticus regelmatig net zo tegen je praat als dat er vroeger tegen je is gepraat. Je kan het de persoon die vroeger jou bekritiseerde, bijna letterlijk horen zeggen via het stemmetje van je innerlijke criticus. Het zit diep in jou als imprimt. De innerlijke criticus wordt gedreven door angst voor afwijzing, gebrek aan waardering, angst om verlaten te worden, er niet bij te horen, niet goed genoeg te zijn … En daarom houdt de innerlijke criticus jou klein en onder de duim. Want ze wil voorkomen dat jij je ooit nog voelt zoals je je toen hebt gevoeld!

Sabotage door innerlijke criticus

Cliënt A ervaarde vroeger niet genoeg erkenning en waardering voor wie zij was, omdat haar zussen slimmer waren dan zij. Zij werd onzeker en ontwikkelde de imprint dat zij niet goed genoeg was. Jaren later heeft A het niet naar haar zin op haar werk. Al heel lang niet. Dat werk en die organisatie geven haar geen energie meer. Eerlijk gezegd vreet het energie. Ze voelt zich niet gewaardeerd. Het geeft haar stress. Ze wordt er geen leuker mens door. Toch gaat ze niet weg. Omdat haar innerlijke criticus haar vertelt dat ze toch goed zit in haar huidige baan. Met prima salaris. Zekerheid. Dat ze zich hier ook verder kan ontwikkelen. Dat een nieuwe baan vooral heel spannend en onzeker is. Dat ze niet goed genoeg is voor de baan die ze ambieert. Dat ze door de mand kan vallen dat ze bepaalde dingen nog niet helemaal beheerst. Etc. Haar innerlijke criticus weet haar precies te vertellen waarom ze geen andere baan moet gaan zoeken. Ook al is ze niet gelukkig in haar huidige functie. Niet gelukkig, maar wel veilig. En dát is wat de innerlijke criticus wil. Veiligheid. Daarom blijft cliënt A zitten waar ze zit. Heel comfortabel. Maar niet bevorderlijk voor haar welzijn, haar balans en leven in verbinding met zichzelf en wat zij diep van binnen wil. Door altijd te luisteren naar je innerlijke criticus, je daarachter te verschuilen en niet te luisteren naar je ware zelf, kan je een burn-out krijgen, overspannen raken of andere ziektes ontwikkelen. Het is een schijnveiligheid.

Voldoen aan verwachtingen van anderen

Vaak wil je ook voldoen aan verwachtingen die anderen jou hebben opgelegd of die je vanuit je opvoeding of school of maatschappij meekreeg. Verwachtingen waaraan je niet kunt voldoen omdat jij dat niet bent. Het zijn verwachtingen van anderen waar jij al heel je leven je best voor doet om daar aan te voldoen. Raar toch, als je erover nadenkt! Jij bent jij, maar jij moet voldoen aan de verwachtingen die anderen ooit bedacht hebben dat jij het zo hoort te doen of zo hoort te zijn. Dat heeft zo’n enorme imprint in jou dat je niet eens door hebt dat je nog steeds wilt voldoen aan wat jouw ouders, school, de maatschappij of wie dan ook jou ooit als waarheid verteld hebben. Hun waarheid. Niet de jouwe.

Bewustzijn van het stemmetje in jou

Je innerlijke criticus ontmantelen gaat over bewustzijn. Je ervan BEWUST ZIJN dat je zo’n stemmetje in je hoofd hebt zitten. Ik zag dat stemmetje altijd als deel van wie ik was. Maar dat is niet zo. Jij BENT dat stemmetje niet. Het is een overlevingsstrategie in jou. Waar jij niet meer naar hoeft te luisteren. Het heeft jou ooit in je leven gediend en beschermd. Zodat jij je staande kon houden in je leventje. Maar het bepaalt nu nog steeds ‘hoe je zou moeten zijn’. En dat is voor de innerlijke criticus nooit goed genoeg! Luisteren naar je innerlijke criticus houdt je tegen in je gelukkig zijn, groei, lief zijn voor jezelf en leven vanuit wat jij écht het liefste wilt. Zodra je je dat bewust wordt, ga je heel anders in het leven staan en naar jezelf kijken. De oplossing zit in het onderzoeken en accepteren wie jij diep van binnen echt bent, zonder die innerlijke stem. In zelfaanvaarding en zelfcompassie. Het ontdekken van die innerlijke criticus en haar ontmantelen is een stap in het bewustzijnsproces naar een vrij en ontspannen leven vanuit wie jij bent en wat jij wilt.

Ik neem je graag mee op reis in jezelf, naar jezelf.

Reset your mind, reset your life.

De only way out, is in.

Liefs,

Daphne

Volg mij op insta via Kankerdoula als je kanker hebt gehad

Volg mij op insta ademcoaching